30نوامبر 2022- مطالعات اخیر نشان می دهد که برخی از داروهای تزریقی دیابت می توانند علاوه بر مدیریت قند خون، به کاهش وزن کمک کنند. این داروها در کنار رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش، ممکن است به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک کنند تا وزن خود را کاهش دهند.

اگرچه داروهایی مانند سماگلوتاید (Ozempic) و لیراگلوتاید (Saxenda) در شبکه های اجتماعی محبوبیت زیادی برای کاهش وزن جمعیت عمومی پیدا کرده‌اند، اما این داروها برای افراد چاق یا دارای اضافه وزن که به بیماری‌های مرتبط با وزن اضافه مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا مبتلا هستند، طراحی شده‌اند. سازندگان این داروها، تاکید کرده اند که آنها را برای استفاده عمومی تولید نکرده اند.

مکانیسم اثربخشی این داروها تقلید از پپتیدهای روده است که به تنظیم قند خون کمک می کنند. تحقیقات نشان داده است که در کنار عادات سبک زندگی سالم، این داروها می توانند به کاهش وزن قابل توجه یا حفظ وزن، کمک کنند.

با این حال، این داروها دارای عوارض جانبی احتمالی هستند. قبل از شروع مصرف یکی از این داروها، مهم است که در مشورت با پزشکتان فواید آنها را در مقابل عوارض جانبی احتمالی و سایر خطرات بسنجید.

برای آشنایی با داروهای مختلف دیابت برای کاهش وزن، نحوه عملکرد، عوارض جانبی، فواید و موارد دیگر، ادامه مطلب را بخوانید.

داروهای دیابت که به کاهش وزن کمک می کنند

داروهای تزریقی دیابت برای کاهش وزن از پپتیدهای روده تقلید می کنند که به تنظیم قند خون کمک می کند. پپتید 1 شبه گلوکاگون[1] (GLP-1) و پلی پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز((GIP[2]، هر دو هورمون اینکرتین یا پپتیدهای روده ای هستند.

هورمون‌های اینکرتین باعث می‌شوند زمانی که فرد قند را به صورت خوراکی دریافت می‌کند، انسولین بیشتری تولید گردد نسبت به زمانی که فرد گلوکز را از طریق تزریق داخل وریدی(IV) دریافت می‌کند، این اثر اینکرتین نامیده می شود. در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، "اثر اینکرتین" یا کاهش یافته است یا با اصلا وجود ندارد.در آن زمان است که آگونیست های گیرنده GLP-1 و آگونیست های گیرنده GIP می توانند برای مدیریت قند خون وارد عمل شوند و همانطور که مطالعات اخیر نشان داده اند به کاهش وزن کمک می کنند.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تعداد انگشت شماری از آگونیست های گیرنده GLP-1 و آگونیست های گیرنده GIP را برای کاهش وزن در افرادی که دارای چاقی یا دارای اضافه وزن و سایر بیماری های مرتبط با وزن هستند، تأیید کرده است که شامل داروهای زیر می باشند:

سماگلوتاید(Wegovy، Ozempic)

سماگلوتاید یک آگونیست گیرنده GLP-1 است که به صورت محلول مایع تزریقی با نام های تجاری اوزمپیک و وگووی موجود است. اینها هر دو درمان‌های مورد تأیید FDA برای مدیریت وزن مزمن هستند که در قلم‌های زیر جلدی از قبل پر شده ی تک دوز، برای یک ‌بار تزریق در هفته عرضه می‌شوند.

اوزمپیک با قدرت های مختلفی عرضه شده است:

·        2میلی گرم سماگلوتاید در 1.5 میلی لیتر محلول

·        4 میلی گرم سماگلوتاید در 3 میلی لیتر محلول

·        8 میلی گرم سماگلوتاید در 3 میلی لیتر محلول

وگووی با قدرت های مختلفی عرضه شده است:

·        0.25میلی گرم در 0.5 میلی لیتر

·        0.5 میلی گرم در 0.5 میلی لیتر

·        1 میلی گرم در 0.5 میلی لیتر

·        1.7 میلی گرم در 0.75 میلی لیتر

·        2.4 میلی گرم در 0.75 میلی لیتر

تیرزپاتید (Mounjaro)

تیرزپاتید، یک آگونیست گیرنده ی GIP است که هر دو گیرنده GLP-1 و GIP را برای بهبود تنظیم قند خون فعال می کند. این اثر دوگانه ممکن است تیرزپاتید را نسبت به سایر داروهای دیابتی تزریقی موثرتر کند. این محلول به صورت محلول مایع تزریقی با نام تجاری مونجارو در دسترس است.

در حال حاضر، مونجارو از سوی FDA، برای مدیریت سطح قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 تایید شده است.

با این حال، به دلیل پتانسیل این دارو در کمک به کاهش وزن، در اکتبر 2022 سازمان غذا و داروی آمریکابرای این دارو عنوان Fast Track را به کمپانی الی لیلی و شرکتهای زیرمجموعه ی آن، اعطا کرد تا تیرزپاتید را به عنوان درمانی برای چاقی یا اضافه وزن در بزرگسالان بررسی کنند.

مونجارو، یک تزریق هفتگی با قلم های از پیش پر شده تک دوز است، که در قدرتهای زیر موجود است:

•         2.5 میلی گرم در 0.5 میلی لیتر محلول

•         5میلی گرم در 0.5 میلی لیتر محلول

•         7.5 میلی گرم در 0.5 میلی لیتر محلول

•         10 میلی گرم در 0.5میلی لیتر محلول

•         12.5 میلی گرم در 0.5میلی لیتر محلول

•         15 میلی گرم در 0.5میلی لیتر محلول

لیراگلوتاید  (Saxenda)

مانند سماگلوتاید، لیراگلوتاید یک آگونیست گیرنده GLP-1 است. این دارو به صورت محلول مایع تزریقی با نام های تجاری ساکسندا و ویکتوزا(Victoza) در دسترس است.

با این حال، تنها ساکسندا توسط FDA به عنوان داروی کمک به کاهش وزن تایید شده است. متخصصان مراقبت های بهداشتی ویکتوزا را برای مدیریت سطح قند خون و کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته تجویز می کنند.

ساکسندا، یک داروی تزریقی روزانه با قلم های یکبار مصرف از قبل پر شده، حاوی 18 میلی گرم لیراگلوتید در 3 میلی لیتر محلول است.

فواید

این داروهای تزریقی دیابت ممکن است به کاهش وزن در زمانی که تغییر رژیم غذایی و ورزش کافی نیست، کمک کنند. آنها ممکن است به افراد کمک کنند تا وزن خود را سریعتر کاهش دهند و آن را برای مدت طولانی تری حفظ کنند.

به عنوان مثال، یک کارآزمایی بالینی در سال 2021 نشان داد که استفاده از 2.4 میلی گرم سماگلوتاید یک بار در هفته، در کنار رژیم غذایی و ورزش با کاهش وزن قابل توجه و پایدار، ارتباط دارد. تا هفته 68ام، شرکت کنندگان در گروه سماگلوتید 14.9 درصد از وزن اولیه بدن خود را از دست دادند - بسیار بیشتر از کاهش 2.4 درصدی در گروه دارونما.

یک کارآزمایی بالینی در سال 2022 شامل تیرزپاتید یک بار در هفته، نتایج مشابهی را نشان داد. در هفته 72 ام، شرکت کنندگانی که روزانه 5 میلی گرم، 10 میلی گرم یا 15 میلی گرم تیرزپاتید مصرف می کردند، به ترتیب 15، 19.5 و 20.9 درصد کاهش وزن را ثبت کردند.

در حالی که این نتایج مهم هستند، باید توجه داشته باشید که در این مطالعات طولانی مدت، این داروها در کنار استراتژی های اصلاح سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش، توانستند به کاهش وزن کمک کنند. این داروها به تنهایی نمی تواند باعث کاهش وزن سالم در کوتاه مدت شوند.

خطرات و عوارض جانبی

برخی از شایع ترینعوارض جانبی این داروها، عبارتند از:

·        کاهش اشتها

·        سوء هاضمه

·        درد شکمی

·        حالت تهوع

·        استفراغ

·        یبوست

·        اسهال

خطرات و عوارض جانبی جدی احتمالی عبارتند از:

·        واکنش های آلرژیک جدی

·        قند خون پایین

·        رتینوپاتی دیابتی

·        مشکلات شدید معده، کیسه صفرا یا کلیه

·        التهاب پانکراس (پانکراتیت)

مطالعات بر روی جوندگان همچنین نشان داده است که سماگلوتید، تیرزپاتید و لیراگلوتاید می توانند باعث ایجاد تومورهای سلول C تیروئید شوند. کارشناسان بهداشت هنوز نمی دانند که آیا این داروهای دیابتی تزریقی می توانند باعث ایجاد تومور در انسان شوند یا خیر، اما آگاهی از وجود این خطر مهم است. همه این داروها دارای اخطارهای FDA در این موارد هستند.

به طور کلی تولیدکنندگان هشدار می دهند که اگر فردی سابقه شخصی یا خانوادگی موارد زیر را داشته باشد، نباید از این داروها استفاده کند:

·        کارسینوم مدولاری تیروئید، نوعی سرطان تیروئید

·        سندرم نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع 2 (MEN 2، یک بیماری سیستم غدد درون ریز)

چه کسانی می توانند از این داروها استفاده کنند و چه کسانی نباید این داروها را مصرف کنند؟

داروهای تزریقی دیابت برای کاهش وزن افرادی در نظر گرفته شده است که دارای چاقی یا اضافه وزن بوده و به سایر بیماری های مرتبط با وزن مبتلا هستند.

متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است یک فرد را بر اساس شاخص توده بدنی (BMI، که اندازه گیری وزن در رابطه با قد است)، در رده ی افراد چاق یا اضافه وزن طبقه بندی کنند. سازمان جهانی بهداشت (WHO)، داشتن شاخص توده ی بدنی 25 و بالاتر را معادل اضافه وزن و شاخص توده ی بدنی 30 و بالاتر را معادل چاقی، تعریف می کند.

شرایط پزشکی و بیماریهای مرتبط با وزن، عبارتند از:

·        دیابت نوع 2

·        فشار خون بالا (هایپرتنشن)

·        بالا بودن کلسترول LDL("کلسترول بد") یا پایین بودن کلسترول HDL("کلسترول خوب")

·        بیماری عروق کرونر قلب

·        سکته

بنابراین، کاندیدای ایده آل برای دریافت این داروها، فرد چاق یا دارای اضافه وزن مبتلا به شرایط پزشکی مانند دیابت نوع 2 یا فشار خون بالا است. اگر فردی دارای اضافه وزن یا چاقی باشد و نشانه هایی از پیش دیابت داشته باشد، برخی از پزشکان ممکن است داروهای تزریقی دیابت را برای کاهش وزن وی تجویز کنند.

این داروها برای استفاده ی افراد سالمی که فقط می خواهند وزن خود را کاهش دهند، طراحی نشده اند. علیرغم محبوبیت آنها در رسانه های اجتماعی، این داروها خطرات قابل توجهی دارند و می توانند برای افرادی که به آنها نیاز ندارند، مضر باشند.

علاوه بر این، استفاده از داروهای تزریقی دیابت برای کاهش وزن برای افرادی با شرایط زیر توصیه نمی شود:

·        افراد باردار یا افرادی که ممکن است باردار باشند، مادرانی که در حال شیردهی به نوزاد خود هستند یا در حال برنامه ریزی برای شیردهی هستند.

·        افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید دارند.

·        افرادی که سابقه شخصی MEN 2 دارند.

خلاصه

ممکن است این داروهای تزریقی دیابت برای افراد دارای اضافه وزن یا چاق که به سایر بیماری‌های مرتبط با وزن مبتلا هستند و از طریق رژیم غذایی و ورزش به تنهایی تاکنون موفق به کاهش وزن خود نشده اند، مفید باشند.

عوارض جانبی بالقوه ی این داروها از حالت تهوع و سوء هاضمه تا مشکلات شدیدتر معده، کیسه صفرا و کلیه، متغیر است.

افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید دارند، نباید از داروهای تزریقی دیابت برای کاهش وزن استفاده کنند.

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/diabetes-shot-for-weight-loss#summary